Zuurkoolsalade: goed voor onze botten en psychische gesteldheid?

Zuurkool salade: goed voor onze botten en psychische gesteldheid?

In onze darmen zit een ontelbaar hoeveelheid micro-organismen: gisten, schimmels, bacteriën, de darmflora. Samen bezitten ze meer dan acht miljoen genen, terwijl de mens ‘maar’ rond 22 duizend genen heeft. Veel van deze micro-organismen worden van generatie op generatie doorgegeven. Deze darmflora is belangrijk bij de ontwikkeling van onder andere onze botten,  de hersenen, de darm zelf, het afweersysteem en onze stofwisseling. Wanneer deze darmflora die van generatie op generatie wordt overgedragen, niet goed aanwezig is,  kan dat grote gevolgen hebben op de ontwikkeling van organen. Denk hierbij aan antibiotica gebruik op jonge leeftijd, of een onnatuurlijke geboorte. Zo zijn de juiste bacteriën nodig voor een normale hersenontwikkeling en voor de werking van hersenen op volwassen leeftijd.

Darmflora en de vorming van onze botten

De juiste darmflora maakt stoffen aan die betrokken zijn bij de vorming van onze botten: onder andere Vitamine K en bepaalde kleine vetzuren[1]. Daarnaast maken de juiste darmbacteriën serotonine en estradiol. De korteketenvetzuren spelen een rol bij het proces dat onze botten een bepaalde hardheid geeft. Serotonine en estradiol, dit zijn hormonen, stimuleren onder andere de botaanmaak en remmen de botafbraak.

Darmflora en onze barrières

In onze darmen hebben we een zogenaamde barrière die er voor zorgt dat ongewenste stoffen vanuit onze darmen niet zomaar in het bloed terecht kunnen komen. Ook onze hersenen beschikken over een zo’n barrière, de bloed-hersenbarrière, deze zorgt ervoor dat onze hersenen beschermd worden tegen schadelijke stoffen uit het bloed, zoals virussen. Goede darmflora produceert de korteketenvetzuren door bepaalde, complexe koolhydraten uit de voeding, om te zetten (fermenteren). Deze korteketenvetzuren zorgen ervoor dat de barrières stevigheid krijgen waardoor ze beter beschermen tegen schadelijke indringers. Wanneer de fermenterende bacteriën of de juiste koolhydraten niet aanwezig zijn, dan kan dat van invloed zijn op de doorlaatbaarheid van onze darm. Dit heeft als gevolg dat schadelijke stoffen makkelijker doorgelaten worden. Dit geldt ook voor de bloed-hersenbarrière. Wanneer de darm barrière niet goed werkt, kunnen grote moleculen, zoals onverteerde eiwitten, bacteriën of toxische stoffen, uit de darm in het bloed terecht komen. Dit kan tot gevolg hebben dat er ontstekingsreacties in heel het lichaam en in de hersenen ontstaan.  

Pre- en probiotica

Een goede darmflora is belangrijk voor onze gezondheid, zowel  lichamelijk als mentaal. Steeds meer wetenschappelijk onderzoek laat  het belang zien van prebiotica en probiotica voor een gezonde darmflora. Prebiotica zijn onverteerbare koolhydraten of voedingsvezels. Goede voedingsvezels zitten vooral ook in groenten. Probiotica zijn “Levende micro-organismen, die wanneer in voldoende hoeveelheden toegediend, een gunstig effect hebben op de gastheer” (definitie van WHO). Een goede darmflora zal de complexe koolhydraten (deels) fermenteren,  korteketenvetzuren produceren en zichzelf vermeerderen. Prebiotica en probiotica werken op deze manier samen aan een gezonde darmflora met de daarbij komende gezondheidseffecten. Tegenwoordig wordt het advies al gegeven om per dag minimaal 500 gram groenten te eten: een goede bron van voedingsvezels!

Gefermenteerde groenten en fruit

Gefermenteerde groenten als zuurkool, kimchi, augurken, olijven worden van oudsher overal op de wereld gegeten. De mens kon hierdoor beperkt houdbare groenten en fruit langer bewaren. Fermentatie van planten zorgt ervoor dat de bacteriestammen die belangrijk zijn voor de mens, goed kunnen ontwikkelen. Ze produceren niet alleen korteketenvetzuren, maar ook vitamines en flavonoïden, die een ontstekingsremmende en antioxidantieve werking hebben. Deze kunnen mogelijk beschermen tegen veroudering of degeneratieve ziektes, zoals artritis.

Gefermenteerde groenten, die ook nog levende bacteriën bevatten, kunnen ons op deze wijze niet alleen de gunstige stoffen als korteketenvetzuren en flavonoïden verschaffen, maar ook prebiotica en probiotica. Een rauwe zuurkool salade (zuurkool die nog levende bacteriën bevat, niet gepasteuriseerd, of ook zelf niet verhitten, dan gaan de bacteriën dood) is hierbij als voorbeeld gegeven. Een goed begin om eens aan onze darmflora te denken!

[1] korteketenvetzuren, short chain fatty acids, SCFA’s

Voor meer informatie over de invloed van de darmflora op onze gezondheid zie ook dit interview.

Bronnen:

Alonso C, Vicario M, Pigrau M, Lobo B, Santos J. (2014) Intestinal barrier function and the brain-gut axis. Advances in experimental medicine and biology, 817: 73-113.

Foster JA, Rinaman L, Cryan JF. (2017). Stress & the gut-brain axis: regulation by the microbiome. Neurobiol stress. 19(7): 124-136.

McCabe L, Britton RA, Parameswaran N. (2015) Prebiotic and Probiotic Regulation of Bone Health: Role of the Intestine and its Microbiome. Curr Osteoporos Rep. 30; 13(6): 363–71.

Sampson HA, O’Mahony L, Burks AW, Plaut M, Lack G, Akdis CA. (2018) Mechanisms of food allergy. J Allergy Clin Immunol. 141(1): 11–9.

Swain MR, Anandharaj M, Ray RC, Parveen Rani R. (2014). Fermented fruits and vegetables of Asia: a potential source of probiotics. Biotechnol Res Int. 250424.

Turnbaugh PJ, Ley RE, Mahowald MA, Magrini V, Mardis ER, Gordon JI. (2006) An obesity-associated gut microbiome with increased capacity for energy harvest. Nature. 21 ;444(7122): 1027–131.